Mapa Powiatu Ilżeckiego z 1907 r.


Rzeczniów - zarys historii



Żyjemy w czasach szybkich przemian. W nawale codziennych, niełatwych spraw zapominamy o naszych, często z trudem wywalczonych osiągnięciach.

Współczesne pokolenie nie pamięta o doniosłości przemian, zachodzących w minionych dziesięcioleciach. Dlatego ważne jest, aby znać swą tożsamość kulturową i społeczną. Wymierają twórcy, uczestnicy i świadkowie tych wydarzeń. Brakuje miejscowych kronik i innych dokumentów pisanych.

Prezentowany poniżej "kalendarz pamięci" opracowała wieloletnia bibliotekarka, pani Alina Mroczkowska. Praca ta dotyczy wsi: Rzeczniów, Rzeczniówek i Rzeczniowa Kolonii. Obejmuje lata 1568 - 1980. Dalszą chronologię opracowała pani Marzena Wójcik na podstawie dokumentów życia społecznego.

Rzeczniów to malownicza miejscowość położona nad rzeką Krępianką, która ma swój początek na pobliskich łąkach w miejscowości Rzechów, a znajdującej ujście w naszej największej rzece Wiśle. Gmina Rzeczniów obejmuje 24 sołectwa, w tym 36 miejscowości. Mimo to jest jedną z najmniejszych obszarowo gmin województwa mazowieckiego. Łączna powierzchnia gminy wynosi 10369 ha, w tym powierzchnia użytków rolnych wynosi 8228 ha. Znaczną część terenu gminy pokrywają kompleksy leśne, na południu Puszczy Świętokrzyskiej, zaś na północy Lasów Małomierzyckich. Gmina Rzeczniów jest pozbawiona przemysłu, dlatego też cieszy się czystym środowiskiem umożliwiającym rozwój bazy wypoczynkowej. Nieskażone gleby umożliwiają rozwój ekologicznej produkcji rolniczej. Odwiedzający gminę znajdą doskonałe tereny do wycieczek pieszych i rowerowych. Na terenie gminy mieszka 4938 osób (stan na dzień 31 marca 2006). Więcej -  dane USC Rzeczniów.


Rok 1568

Pierwsza znana wzmianka (podawana za ks. J. Wiśniewskim) mówi, że osada składała się z dwóch wiosek tj. Rzeczniowa Większego i Mniejszego. Mieszkańcy uprawiali 5 łanów i 4 półłanki ziemi ornej. Rzeczniów Mniejszy miał 11 półłanków. Według regestru poborowego powiatu radomskiego wieś należała do Jana Sienieńskiego.


Rok 1569

Rzeczniów przeszedł w ręce Skarszewskich. Następnymi jego właścicielami byli Gawrońscy, Chomętowscy, Tarłowie i Małachowscy.


Rok  1602

Majątek wsi oszacowano na 10,000 zł. pol., co świadczy o jej szybkim rozwoju.


Rok  1626

Stał już kościół drewniany. Jego fundatorami byli Małachowscy, a właściwie Kordula Małachowska, której nagrobek jest wmurowany w ścianę rzeczniowskiego kościoła. Podarowała także 100 mórg ziemi ornej na cele kościelne.


Rok  1834

1 kwietnia następuje licytacja dóbr przez Towarzystwo Kredytowe. Nabywa je Jan Józef Charzewski. Na mocy testamentu po śmierci J. J. Charzewskiego (lipiec 1834) dziedziczką została jego żona Marianna z Heppenów Charzewska.


Rok  1845

Kolejnym nabywcą zostaje Bank Polski, przejmuje wieś od poprzedniego właściciela - Henryka hr. Łubieńskiego - dyrektora Oddziału Handlowego Banku Polskiego, współorganizatora Dyrekcji Głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, właściciela cukrowni w Częstocicach i Guzowie.


Rok  1846

Do ówczesnych dóbr ziemskich należały następujące folwarki i wsie: Rzeczniów, Rzeczniowek, Grechów, Pawliczka z Maziarzami, Wola Sienieńska z Kochanówką i Krzyżanówką oraz Wola Modrzejowa. Wszystkie miejscowości znalazły się w województwie sandomierskim, obwodzie opatowskim, powiecie soleckim.


Rok  1863

Wiadomo, że na terenach obecnej gminy w okresie powstania styczniowego często walczyli Langiewicz i Czachowski. Ten ostatni zginął w Jaworze, zaledwie kilka kilometrów od Rzeczniowa. W tym czasie w Rzeczniowie stał duży murowany dwór, czworaki i inne zabudowania. Był także murowany dom przeznaczony dla starszych ludzi nie mających opieki.


Rok  1864

Na mocy carskiego uwłaszczenia z dnia 19.02.1864 roku z dóbr Rzeczniowa przeszły na własność tutejszych włościan grunty użytkowe (99 mórg i 18 prętów) i nieużytkowe (3 morgi i  154 prętów), czyli razem 102 morgi i 172 prętów.


Rok   1851

W rzeczniowskim dworze znajdowała się biblioteka, której księgozbiór liczył 73 woluminy, w tym: "Kazania Skargi" i "O wychowaniu przełożonego". W tym czasie czynne były 2 młyny wodne i karczma.


Lata  1867-1881

Z roku 1867 zachowała się notatka o otwarciu szkoły. Najprawdopodobniej po kilku latach szkoła przestała funkcjonować, gdyż istnieje drugi zapis pochodzący z 1881 roku oznajmiający o otwarciu szkoły w budynku wybudowanym na działce podarowanej przez właściciela majątku. Powierzchnia tej działki wynosiła 1,68 ha. W 1871 roku wieś należąca do powiatu iłżeckiego oraz guberni radomskiej liczyła 97 domów i 913 mieszkańców. Obejmowała 3312 mórg ziemi obszarniczej i 1134 morgi ziemi chłopskiej. Pod koniec lat siedemdziesiątych XIX wieku siedzibę gminy przeniesiono do Rzeczniowa z Grabowca. Do zakończenia I wojny światowej nie było już większych zmian. Rosło rozdrobnienie gospodarstw, a przez to zwiększyła się liczba bezrolnych i małorolnych chłopów. Dwór uległ likwidacji.


Rok   1888

Gmina obejmowała powierzchnię 13 366 mórg i liczyła 4 141 mieszkańców. Urząd gminny znajdował się w Podkońcach, sąd gminny okręgu II - we wsi Sienno, zaś stacja pocztowa - w Iłży. W skład gminy wchodziły: Aleksandrów, Ciecierówka, Grabowiec, Grechów, Jelanka, Michałów, Wólka Modrzejowa, Pasztowa Wola, Pawliczka, Płósy, Podkońce, Rzechów, Rzeczniów, Rzeczniówek , Syberia i Wincentów.

Mapa Powiatu Iłżeckiego Guberni Radomskiej z Atlasu Krolestwa Polskiego z 1907 roku, nadesłana przez Pana Arkadiusza Wicika. Podaje niespotykaną pisownię Rzeczniowa "Ręczniów", drogi dziś trudne do odnalezienia w terenie, miejscowości, które zniknęły lub przeciwnie - wówczas niewielkie - dziś wchłonęły większych od siebie sąsiadów. Wierzbnik jest dziś dzielnicą Starachowic!

Wiorsta jest jednostką długości używaną w Królestwie Polskim, od 1849 r. Liczyła 500 sążni.

1  wiorsta rosyjska = 500 sążni rosyjskich = 1,0668 km


Rok   1913

Wybudowano drewnianą remizę strażacką o powierzchni 15 metrów kwadratowych.


Rok  1917

OSP w Rzeczniowie wybudowała w czynie społecznym remizę, służącą nie tylko jako garaż, ale również dom ludowy. W niej odbywały się akademie, grano sztuki teatralne, tańczono.


Rok   1918

Odzyskanie niepodległości nie poprawiło warunków życia ludności. Wzrosły możliwości zdobycia elementarnego wykształcenia przez dzieci wiejskie. Do 1926 roku powstały szkoły w Grabowcu, Pawliczce, Marianowie, Podkońcach, Wólce Modrzejowej, Rzechowie i Dubrawie.


Rok  1923

Powstało Stronnictwo Ludowe i koło młodzieży "Wici". Wybudowano nowy budynek na siedzibę gminy.


Rok  1929

Działa Stowarzyszenie Katolickie Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, prowadzone przez ks. Stanisława Bryńskiego i kierowniczkę szkoły Stanisławę Piskozub.


Rok  1936

Rozpoczęto w czynie społecznym budowę nowej, murowanej szkoły.


Rok  1938

Po wybudowaniu parteru szkoły dzieci rozpoczęły w niej naukę. Dotychczas uczyły się w wynajętych izbach, rozsianych po całej wsi. W tym samym roku wybudowano budynek spółdzielczy, w którym otworzono sklep i punkt kasowy Spółdzielni Kasowo- Pożyczkowej w Siennie.


Rok  1939

Klęska wrześniowa, zniszczenie i spalenie w czasie bitwy pod Iłżą 5 wsi na terenie gminy; okupacja i represje były dla miejscowego społeczeństwa szokiem, z którego wychodziło przybite i zastraszone. Jednak już wtedy w wielkiej tajemnicy gromadzono porzuconą broń.


Rok  1941

Powstaje silna konspiracja podporządkowana Armii Krajowej. Tworzy się II Brygada Armii Ludowej "Świt"


Rok  1944

Od wiosny tego roku w walkach z okupantem bierze udział początkowo oddział, a od lipca II Brygada AL "Świt" pod dowództwem Tadeusza Maja "Łokietka". W walkach tej brygady brało udział 130 mieszkańców Rzeczniowa i najbliższych okolic.


Rok  1945

Wojna przyczyniła się do dalszych zubożeń mieszkańców. Wsie Pasztowa Wola, Rzechów wieś i Rzechów Kolonia były spalone. Wszystkie wsie gminy były przeludnione i całkowicie wyeksploatowane przez okupanta. Szkoły zostały zdewastowane. Brakowało kadry nauczycielskiej.


Rok  1946

Uruchomiono spółdzielnię rolniczo-handlową i sieć sklepów, pocztę, prowadzono kursy dokształcające dla młodzieży poza wiekiem obowiązku szkolnego.


Rok  1947

Uchwałą Gromadzkiej Rady Narodowej powołano do życia Gminną Bibliotekę Publiczną. Uchwalono plan rozwoju gminy na najbliższe lata. Wiele osób z terenu gminy znalazło zatrudnienie w odbudowujących się fabrykach i na Ziemiach Zachodnich.


Rok  1949

Zelektryfikowano Rzeczniów. Na terenie gminy objęto nauczaniem wszystkich analfabetów. Nastąpił duży skok w rozwoju Gminnej Biblioteki Publicznej, której księgozbiór z 80 woluminów w 1947 roku wzrósł do 1516 woluminów. Do wyzwolonych miast i na Ziemie Zachodnie wyjechało ponad 400 osób. W szkołach średnich uczyło się 50 absolwentów szkół podstawowych z rzeczniowskich wsi. Zakończono odbudowę zniszczonych w 1939 roku wsi.


Rok  1953

Powstaje spółdzielnia produkcyjna.


Rok  1955

W wyniku nowego podziału administracyjnego obszar gminy zostaje podzielony na 3 części. Powstają Gromadzkie Rady Narodowe w Rzeczniowie, Grabowcu i Pasztowej Woli.


Rok  1957

Na początku tego roku uległa likwidacji spółdzielnia produkcyjna w Rzeczniowie. Budynek przejęła miejscowa GS na magazyn nawozowy.


Rok  1962

Rozpoczęto budowę banku spółdzielczego. 1966-1967 - Gminna Spółdzielnia wybudowała pawilony sklepowe jak również piekarnię i wytwórnię wód gazowanych. W czynie społecznym wybudowano Ośrodek Zdrowia i agronomówkę połączoną z lecznicą dla zwierząt.


Lata  1967 - 1968

Wybudowano remizę OSP. Straż wyposażono w zmechanizowany sprzęt gaśniczy z autami włącznie. Do użytku oddano budynek banku.


Rok  1986

Rozpoczęto prace przy budowie nowego budynku Urzędu Gminy, który oddano do użytku w 1992 roku.


Rok  1987

Rozpoczęto budowę nowej strażnicy OSP w Rzeczniowie.


Rok  1990

Przystąpiono do rozbudowy Publicznej Szkoły Podstawowej w Rzeczniowie.


Rok  1992

Budowa stacji wodociągowej w Rzeczniowie zlokalizowanej przy strażnicy OSP.


Rok  1993

Rozpoczęcie budowy wodociągów w gminie.


Rok  1994

Powstaje oczyszczalnia ścieków w Rzeczniowie. Rozpoczęcie budowy sali gimnastycznej.


Rok  1999

Telefonizacja gminy.


Rok  2000

Otwarcie Publicznego Gimnazjum w Rzeczniowie w  wyremontowanym budynku dawnej szkoły podstawowej.


Rok  2001

Wznowienie budowy sali gimnastycznej w Rzeczniowie.


Rok  2002

Zakończenie budowy sali gimnastycznej. Opracowanie programu gospodarki odpadami w gminie.

- Liczba odwiedzin strony od 1 lutego 2007.